Vier decennia later

Boek 2

In 2011 is het Manhattanplan nog steeds niet voltooid. Wat uiteindelijk is gebouwd, wijkt zozeer af van de oorspronkelijke doelstellingen dat het aanvankelijke project nog nauwelijks herkenbaar is. De respectieve gemeenten (Brussel-Stad, Schaarbeek, Sint-Joost-ten-Node) hebben een onnoemelijk aantal planwijzigingen moeten doorvoeren om de kaalslag op te vullen. Het oorspronkelijke 'Manhattanplan' werd herhaalde malen omgedoopt: tot 'North Gate', 'North Business District' 'City Atrium' (= het internationaal Rogiercentrum 'new look'), 'Gaucheretwijk', Emile Jacqmainwijk, Harmoniewijk, enz.

In Boek 2 wordt beschreven wat er tijdens die vier decennia is gebeurd:

La non-réalisation du plan Manhattan
(tel que conçu par le groupe Structures et approuvé par les A.R. du 17.02.1967),
ou
quatre décennies plus tard,
qu'est devenu le quartier Nord ?

[De niet-realisatie van het Manhattanplan
of
Wat is het Manhattanplan uiteindelijk geworden ?]

Het bestaat uit vier delen.

Eerste deel

Deel 1 beschrijft het ontstaan van een 'bastaardwijk': kaalgeslagen plekken, her en der modernistische gebouwen naast gerenoveerde bouwblokken, stukken brede weg die op smalle straten uitkomen, dit alles gretig bewierookt door de pers. Nochtans duurt de strijd van de bewoners voort en wordt niet uit het oog verloren.

Tweede deel

Deel 2 tracht dit gebeuren in een wetenschappelijk analysekader te plaatsen. Aan de hand van de risicoanalyse van megaprojecten van Bent Flyvbjerg worden verschillende empirische waarnemingen op systematische wijze verzameld en in kaart gebracht. De 'Noordwijkstory' wordt zo een schoolvoorbeeld van de mogelijke analyses van vroegere en hedendaagse Brusselse megaprojecten: het Rijks Administratief Centrum (RAC), de buurt van het Zuidstation, de Europawijk, het Flageyplein, het Weststation enz.

De benadering van M. Burawoy vult dit aan met een een bespiegeling over de noodzakelijke 'verduistering' van de financiële meerwaarde om het liberaal-kapitalistische accumulatieproces in stand te houden.

Derde deel

In het derde deel - (Her)huisvestingsproblemen en stedelijke conflicten - wordt verder ingegaan op het huisvestingsbeleid in België en meer bepaald in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest. Sociale bewegingen en stedelijke conflicten worden hier eveneens behandeld.

Vierde deel

Bijlagen: Boek twee wordt (nog) aangevuld met een reeks bijlagen die de lezers helpen om inzicht te krijgen in een aantal deelgebieden: de rol van de vakbonden, van de katholieke kerk en van de media, meer gedetailleerde analyses van de stedenbouwkundige voorschriften, de oorspronkelijke eigendomsstructuur van de wijk enz. Een index met de voornaamste technische termen en de namen van de betrokken actoren, en een beknopte bibliografie sluiten, dit boek af.